Posiedzenie Komitetu Monitorującego realizację Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025 odbyło się 11 lipca 2018 roku w Olsztynie. Poniżej prezentujemy główne wnioski i zalecenia wynikające ze spotkania.
Posiedzenie Komitetu prowadził Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Reprezentantem Rady Organizacji Pozarządowych Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Komitecie jest Pan Marek Skaskiewicz, który aktywnie uczestniczył w posiedzeniu. Zasadniczą część spotkania stanowiła prezentacja wyników monitoringu za 2016 i 2017 rok. Informacje o stanie realizacji Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego oraz Regionalnej Strategii Innowacyjności były omawiane w podziale na cele strategiczne i operacyjne przez pracowników Urzędu Marszałkowskiego.
Główne wnioski z monitoringu:
Po prezentacji wyników monitoringu strategii odbyła się dyskusja na temat Raportu. Jednym z głosów w dyskusji była wypowiedź reprezentanta ROPWWM – pana Marka Skaskiewicza. Podkreślił on dobrą współpracę Samorządu Województwa z sektorem organizacji pozarządowych, która jest doceniana przez Radę, czego wynikiem jest przyznana Samorządowi w tym roku Nagroda „Godni Naśladowania”. Zwrócił zarazem uwagę na niedostateczne w jego ocenie wyartykułowanie znaczenia podmiotów ekonomii społecznej, w tym organizacji pozarządowych, jako podmiotów tworzących miejsca pracy oraz świadczących ważne usługi społeczne (np. w zakresie opieki i wsparcia, edukacyjne, kulturalne, sportowe). Znaczenie NGO’s dla rozwoju społeczno-gospodarczego Regionu, w tym rozwój przedsiębiorczości społecznej, powinny zostać silniej podkreślone – nie tylko jako aktualny trend, ale również jako jeden z przyszłościowych kierunków rozwoju województwa. Pan Marek Skaskiewicz wyraził ponadto potrzebę większego wspierania budowy kapitału społecznego oraz samoorganizacji mieszkańców, w szczególności poprzez wolontariat, tworzenie lokalnych centrów organizacji pozarządowych (liczba COP-ów w powiatach uległa w ostatnich latach zmniejszeniu), a także dalsze wsparcie działalności rzeczniczej i współpracy.
Raport okresowy nr XVI z realizacji Strategii został przyjęty przez Komitet w głosowaniu jawnym.
W drugiej części spotkania miała miejsce prezentacja wyników „Ekspertyzy w zakresie oszacowania PKB w powiatach województwa warmińsko-mazurskiego” (za lata 2004-2015) oraz sformułowanych na jej podstawie wniosków i zaleceń dla planowania przyszłości polityki regionalnej województwa warmińsko-mazurskiego w horyzoncie czasowym do roku 2030. Ekspertyzę opracował zespół badawczy pod kierunkiem prof. Jacka Szlachty. Istotność tego badania wynika z braku rozszacowania Produktu Krajowego Brutto na poziom powiatów. Tymczasem te informacje mają duże znaczenie dla strategii rozwoju społeczno-gospodarczego i mogą dostarczyć wielu cennych informacji dla planowania przyszłej interwencji władz samorządowych, rządu i UE. Naukowcy opracowali własną, autorską metodę liczenia PKB, która bazuje na kilku dostępnych wskaźnikach statystycznych, m.in. wpływach z podatku PIT oraz podatku rolnego.
W prezentacji wyników ekspertyzy podkreślono, iż województwo warmińsko-mazurskie ma najniższe PKB w przeliczeniu na km2, czyli tzw. gęstość PKB. Oznacza to m.in., że ze względu na duże odległości, rozproszenie zabudowy, niską gęstość zaludnienia w naszym regionie są wyższe koszty utrzymania infrastruktury technicznej i społecznej, w efekcie usługi świadczone mieszkańcom są droższe albo niższej jakości.
W ujęciu subregionalnym, w 2015 r. największe PKB generował subregion olsztyński (48,2% całego PKB województwa), elbląski (35,2%), najmniejsze – ełcki (16,2%). W ujęciu powiatów, największe PKB ogółem posiadały: m.Olsztyn, m.Elbląg, powiat olsztyński, ostródzki, iławski, ełcki, kętrzyński, zaś najniższe: powiat olecki, nidzicki, węgorzewski, gołdapski. Najwyższe PKB w przeliczeniu na mieszkańca: m.Olsztyn, m.Elbląg, powiat olsztyński, giżycki, kętrzyński, braniewski, iławski; najniższe PKB per capita: powiaty gołdapski, nidzicki, piski, nowomiejski.
Bardzo wysokie PKB generują miasto Olsztyn oraz Elbląg, aczkolwiek dystans do innych powiatów maleje. Można mówić o konwergencji na terenie województwa lub o efekcie doganiania, gdyż obszary uboższe rozwijają się szybciej niż dwa główne centra regionu. Największe tempo wzrostu PKB w okresie 2004-2015 wykazywały powiaty ziemskie: olsztyński, elbląski, szczycieński i działdowski, zaś najniższe miasto Olsztyn i Elbląg. W przypadku powiatów okalających dwa największe miasta regionu, ich szybki rozwój może być efektem tzw. suburbanizacji, polegającej na wyludnianiu się centrum i rozwoju strefy podmiejskiej.
Podsumowując zaprezentowane wyniki, prof. Jacek Szlachta wyraził opinię, iż wdrażana w województwie policentryczna koncepcja rozwoju się sprawdza, ponieważ stopniowo wyrównują się różnice w poziomie zamożności (wskaźniki PKB), dostępie do infrastruktury i usług publicznych. Aczkolwiek wzmacnianie funkcji metropolitalnych Olsztyn i Elbląga nadal powinno być jednym z priorytetów polityki regionalnej. Wzmocnienia wymaga też pozycja Ełku, gdyż wyniki ekspertyzy umiejscawiają powiat ełcki wśród średnio rozwijających się powiatów (aczkolwiek badania nie uwzględniają lat 2016-2017, w których poczyniono dużą liczbę inwestycji w ramach ZIT Ełk).