Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Wojciech Kaczmarczyk spotkał się niedawno z organizacjami naszego województwa. Poniżej informacja sporządzona przez jednego z uczestników spotkania Marka Jurzyńskiego.
Spotkanie odbyło się 30 listopada 2017 r. w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie. Wystąpił i na pytania uczestników odpowiadał Pan Wojciech Kaczmarczyk, Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, czyli nowego organu właściwego w sprawach rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz pożytku publicznego i wolontariatu (NIW rozpoczął prace 20 listopada 2017 r.), który zastąpi dotychczasowe działania w tym zakresie ministra do spraw zabezpieczenia społecznego. Natomiast programy i środki finansowe będące w dyspozycji innych ministerstw, np. kultury, sportu, pozostają bez zmian.
Obietnica: w najbliższych latach powstanie znacznie więcej rządowych instrumentów wspierających rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Zmieni się też kluczowy instrument, czyli Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Jak dotąd FIO w niedostatecznym stopniu realizowało cele, do których zostało powołane.
Problemy w działalności NGO: tzw. „grantoza”, czyli funkcjonowanie w oparciu o dotacje publiczne – realizacja zadań administracji publicznej, co często powoduje przykrawanie misji organizacji oraz uzależnienie od państwa/samorządów.
W 2018 r. zmiany w FIO – uproszczenie procedur oceny i wyboru wniosków. Konkurs ogłoszony na początku roku, będzie jednak bez zmiany priorytetowych obszarów i zadań. Na razie wstrzymano więc zmianę priorytetów FIO (zapowiadane było ukierunkowanie na rodzinę oraz ES), ze względu na ryzyko nie wydatkowania środków.
Natomiast w kolejnych latach wdrażania programu będą najprawdopodobniej inne priorytety. Ponadto obecnie trwają prace nad przygotowaniem zupełnie nowych instrumentów służących wzmacnianiu instytucjonalnego NGO, to znaczy:
1) Wsparcie doraźne – finansowanie uczestnictwa przedstawicieli sektora w różnych spotkaniach, konferencjach, szkoleniach, o ile organizacje nie mają możliwości pokrycia kosztów w ramach realizowanych przez siebie programów i projektów;
2) Wsparcie instytucjonalne – dla NGO, partnerstw, koalicji, konfederacji itp. Na opracowanie 2-3 letniego programu rozwoju podmiotu, uwzględniającego wszelkie niezbędne koszty związane z wypracowaniem nowych obszarów działań, dywersyfikacja źródeł finansowania NGO, czyli np. zakup sprzętu, szkolenie pracowników.
3) Program wsparcia budowy kapitałów żelaznych (instrument jeszcze nie zaaprobowany przez Ministerstwo Finansów) – dążenie do tego, aby w każdym powiecie była organizacja, partnerstwo, fundusz lokalny, który będzie budował niezależność finansową III sektora. Pomysł, aby wspierać 1:1, czyli jeśli podmiot zbierze 500 tys. zł to rząd dołoży drugie tyle.
4) Inne planowane nowe kierunki/priorytety:
· Rozwój mediów obywatelskich,
· Wsparcie organizacji strażniczych,
· Wsparcie organizacji zajmujących się wychowaniem dzieci i młodzieży, zwłaszcza harcerstwa i podobnych,
· Uniwersytety ludowe,
· Rozwój wolontariatu długoterminowego (korpus solidarności).
W 2018 r. nastąpi podwojenie finansowania – FIO 60 mln plus dodatkowych 70 mln, łącznie ok. 130 mln zł.
W planach jest ponadto rewizja systemu zlecenia zadań NGO przez administrację publiczna. NIW będzie zmierzał do tego, aby uprościć procedury, a także rozliczać NGO za efekty (metoda ryczałtowa, która jest przyjęta w większości krajów UE jako standard). Zmienią się wzory ofert, umów i sprawozdań z realizacji zadań publicznych zlecanych przez administrację.